Σύνταγμα της Ελλάδας

«Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας σ’ όλες τις βαθμίδες της στα κρατικά εκπαιδευτήρια. Το κράτος ενισχύει τους σπουδαστές που διακρίνονται καθώς κι αυτούς που έχουν ανάγκη από βοήθεια ή ειδική προστασία, ανάλογα με τις ικανότητές τους» (Άρθρο 16, παράγραφος 4)

«… Όσοι πάσχουν από ανίατη σωματική ή πνευματική νόσο έχουν δικαίωμα ειδικής φροντίδας από το κράτος» (Άρθρο 21, παράγραφος 2)

Έτσι, λοιπόν, η Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση είναι οι εκπαιδευτικές υπηρεσίες που παρέχει το κράτος σε μαθητές με αναπηρία και διαπιστωμένες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή στους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Η πολιτεία δεσμεύεται, σύμφωνα με το νόμο 3699, άρθρο 1, παράγραφος 1:

 να κατοχυρώνει και να αναβαθμίζει τον υποχρεωτικό και δωρεάν χαρακτήρα της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης

 να παρέχει ίσες ευκαιρίες για πλήρη συμμετοχή και συνεισφορά στην κοινωνία, ανεξάρτητη διαβίωση, οικονομική αυτάρκεια και αυτονομία.

Οι ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών με αναπηρία και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες διερευνώνται και διαπιστώνονται από τα ΚΕΔΔΥ, από πιστοποιημένα Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα κι από Ειδικές Διαγνωστικές Επιτροπές Αξιολόγησης. Οι διαγνωστικοί αυτοί φορείς κρίνουν ποια από τις δομές της ειδικής αγωγής είναι καταλληλότερη για το μαθητή με αναπηρία και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Οι δομές στις οποίες μπορεί να φοιτήσει ένας μαθητής με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες είναι οι εξής:

 Σε σχολική τάξη του γενικού σχολείου

 Σε σχολική τάξη του γενικού σχολείου με παράλληλη στήριξη

 Σε Τμήματα Ένταξης

 Σε Αυτόνομες Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης

 Στο σπίτι με διδασκαλία κατ’ οίκον

Πιο συγκεκριμένα:

1) Σε σχολική τάξη του γενικού σχολείου μπορούν να φοιτήσουν οι μαθητές με ήπιες μαθησιακές δυσκολίες.

2) Η παράλληλη στήριξη παρέχεται κατόπιν γνωμάτευσης από τα ΚΕΔΔΥ.

Η διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί είναι η εξης:

Οι γονείς υποβάλλουν αίτηση στο σχολείο, όπου φοιτά ο/η μαθητής/τρια, υποβάλλοντας μαζί και την γνωμάτευση που έχουν λάβει από τα ΚΕΔΔΥ, στην οποία πρέπει να αναγράφεται ο λόγος που προτείνεται η παράλληλη στήριξη (και όχι κάποια άλλη δομή) καθώς και πόσες ώρες προτείνονται. Συνήθως, οι αιτήσεις αυτές γίνονται μέχρι τα μέσα Οκτώβρη. Αιτήσεις πέρα από αυτήν την ημερομηνία δε γίνονται δεκτές. Στη συνέχεια, τα έγγραφα στέλνονται στο Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας, ώστε να εγκριθεί η παράλληλη στήριξη για τον μαθητή. Εφόσον εγκριθεί, κινούνται οι διαδικασίες για τις προσλήψεις εκπαιδευτικών. Η αίτηση ισχύει για μια σχολική χρονιά. Κάθε νέα σχολική χρονιά πρέπει να ακολουθείται η ίδια διαδικασία.

Αν ο μαθητής έχει διάγνωση αυτισμού, εγκρίνεται αυτόματα η παράλληλη στήριξη. Αν ο μαθητής δεν αυτοεξυπηρετείται, τότε το Υπουργείο Παιδείας προσλαμβάνει Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό.

Από το 2010, η παράλληλη στήριξη έχει ενταχθεί σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης μέσω του ΕΣΠΑ, που ολοκληρώνεται το 2013 (ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 3966 Άρθρο 56.εδαφιο α)

Σχετικά με τις ώρες που εγκρίνονται για κάθε μαθητή, αρμόδιο είναι το ΚΕΔΔΥ. Συνήθως, προτείνονται 24 ώρες για κάθε μαθητή, δηλαδή, το σύνολο του διδακτικού ωραρίου ενός δασκάλου, που σημαίνει ένας δάσκαλος για κάθε μαθητή. Βάσει του παραπάνω Νόμου, όμως, (1899, αρθρο 56, εδαφιο α) οι εκπαιδευτικοί όλων των ανωτέρω κλάδων μπορεί να παρέχουν συμπληρωματικά και εξατομικευμένο υποστηρικτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα στο πλαίσιο της συνεκπαίδευσης και σε άλλους μαθητές με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, που καθορίζεται κατά περίπτωση, ως προς την αναγκαιότητα και τις ώρες υποστήριξης, από το οικείο ΚΕΔΔΥ. Φέτος οι Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης πολλών περιοχών τοποθέτησαν δασκάλους ειδικής αγωγής σε 2,3 ακόμα και 4 μαθητές για παράλληλη στήριξη, ακυρώνοντας με αυτόν τον τρόπο τους σκοπούς και την παιδαγωγική αξία της εν λόγω δομής-υποστήριξης προς μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

3) Σε Τμήμα Ένταξης, το οποίο είναι ένα ξεχωριστό τμήμα μέσα στο γενικό σχολείο. Υπεύθυνος του τμήματος είναι ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, ο οποίος δημιουργεί εξατομικευμένα προγράμματα, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε μαθητή. Ο μαθητής μπορεί να παρακολουθήσει έως και 15 διδακτικές ώρες εβδομαδιαίως. Τα τμήματα μπορεί να είναι ατομικά ή και ομαδικά. Ο αριθμός των μαθητών που παρακολουθούν το τμήμα ένταξης δεν πρέπει να ξεπερνά τους 12. Η δημιουργία των τμημάτων αυτών έχει ως σκοπό να εντάξει τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες ή και άλλες αναπηρίες στο τμήμα γενικής αγωγής και γι΄ αυτόν το λόγο οι μαθητές δεν αποκόπτονται από τα τμήματά τους. Τα Τμήματα Ένταξης μπορούν να τα παρακολουθήσουν και μαθητές που δεν έχουν γνωμάτευση από διαγνωστικό φορέα, εφόσον γίνει αξιολόγηση από τον εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης και υπάρχει και η σύμφωνη γνώμη του σχολικού σύμβουλου ΕΑΕ καθώς και των γονέων του μαθητή. Τέλος, τα Τ.Ε. μπορούν να τα παρακολουθήσουν και μαθητές που δεν αυτοεξυπηρετούνται με την παρουσία Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού.(νόμος 3699 αρθρο 6,παρ. 1,εδαφιο γ)

4) Οι Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, είναι αυτοτελείς σχολικές μονάδες, που φιλοξενούν μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, οι οποίοι, λόγω των ειδικών εκπαιδευτικών τους αναγκών χρειάζονται την στήριξη της διεπιστημονικής ομάδας που στελεχώνει τις Σ.Μ.Ε.Α.Ε. Η διεπιστημονική ομάδα περιλαμβάνει δάσκαλο Ε.Α.Ε, ψυχολόγο, κοινωνικό/ή λειτουργό, λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, γυμναστή, ειδικό βοηθητικό προσωπικό. Οι μαθητές φοιτούν σε αυτές ως το 14ο έτος ηλικίας και με δυνατότητα παράτασης της φοίτησης ως το 15ο έτος.

5) Σε περίπτωση που ο μαθητής δεν μπορεί να παρακολουθήσει το πρόγραμμα του σχολείου λόγω προβλημάτων υγείας ή συγκεκριμένων εκπαιδευτικών αναγκών, τότε οι γονείς μπορούν να υποβάλλουν αίτηση μέσω του σχολείου στην Πρωτοβάθμια Διεύθυνση, όπου ανήκει, για να εγκριθεί κατ΄οίκον διδασκαλία. Συνήθως, οι ώρες που εγκρίνονται για κάθε μαθητή ειναι από 5 ως 10 την εβδομάδα. ( ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 3699 αρθρο 6,παρ. 4, εδαφιο γ).