Να παίζουμε μαζί τους πολύ, ώσπου να μπορέσουν να παίζουν μόνοι τους και με τους φίλους τους. Και τότε να παίζουν πολύ. Ίσως αυτό να είναι το πιο σοβαρό σημείο.

Να επαινούμε και να θαυμάζουμε όλες τις πρώτες δημιουργίες τους – ζωγραφικές, ποιήματα, γραπτά. Και να τα τιμάμε. Να τα βάζουμε στον τοίχο, να τα τοποθετούμε σε τιμητική θέση στο σαλόνι και να τα προσέχουμε σαν τα μάτια μας. Σαν το κρυστάλλινο βάζο.

Να ακούμε με ενδιαφέρον αυτά που έχουν να μας πουν. Να μην τα βγάζουμε “ψεύτες” για φανταστικές ιστορίες που τους αρέσει να διηγούνται. Να γελάμε με τα αστεία τους.

Να προσπαθούμε ν’ απαντάμε στις ερωτήσεις τους. Ακόμα και στις πιο απίθανες.

Να μην τους λέμε εύκολα (μάλλον καθόλου) ότι λένε “βλακείες” και ότι είναι κουτά. Να μην τους λέμε να “σκάσουν”.

Να ενθαρρύνουμε ό,τι καινούργιο θέλουν να δοκιμάσουν να κάνουν ή να κατασκευάσουν.

Να πετάξουμε την τηλεόραση από το παράθυρο. Αν δεν γίνεται, να βλέπουν λίγα καλοδιαλεγμένα προγράμματα. Ποτέ να μη χρησιμοποιούμε την τηλεόραση για να τα απασχολήσουμε ή “ίσα – ίσα για να περάσει η ώρα”.

Να τους επιτρέπουμε να βοηθάνε στις διάφορες δουλειές στο σπίτι και στον κήπο. Έστω κι αν η βοήθειά τους μας καθυστερεί λίγο.

Να τους διαβάζουμε πολύ όταν είναι μικρά και να τους προμηθεύουμε καλά βιβλία που τα ενδιαφέρουν καθώς μεγαλώνουν.

Να τα αφήνουμε να ζωγραφίζουν όπως θέλουν, ό,τι θέλουν, όσο θέλουν. […]

Να μην πετάμε τους “θησαυρούς” που βρήκαν και φύλαξαν. Τα κοχύλια, οι πέτρες, τα γυαλάκια στις τσέπες τους δεν είναι σκουπίδια.

Να βρίσκουμε τον καιρό να θαυμάζουμε μαζί τους τα θαύματα της φύσης, το φεγγάρι, την άνοιξη, τον έναστρο ουρανό.

Να τους μιλάμε (ανάλογα με την ηλικία τους) για θέματα που είναι σε μας αγαπητά, πέραν των ταπεινών και καθημερινών.

Να τα θαυμάζουμε για ό,τι θαυμαστό κάνουν. Ό,τι και να είναι αυτό, σε οποιονδήποτε τομέα.

Να καλωσορίζουμε τους φίλους τους και να είναι ευπρόσδεκτοι στο σπίτι μας.

Να τους επιτρέπουμε να παίρνουν από μικρά ορισμένες ακίνδυνες πρωτοβουλίες, όπως τι να φορέσουν.

Να τους μαθαίνουμε όλες τις μικρές δικές μας τέχνες: μαγειρική, ζύμωμα, σκάψιμο, κέντημα, μαστορέματα.

Κάθε φορά που λένε “έχω μια ιδέα…” να είμαστε έτοιμοι να την πάρουμε στα σοβαρά και να βοηθήσουμε, αν είναι δυνατό, να υλοποιηθεί.

Κάθε φορά που ανακοινώνουν ότι όταν θα μεγαλώσουν, θά γίνουν πυροσβέστες ή διευθυντές, καλλιτέχνες ή ποδοσφαιριστές, γιατρίνες ή μπαλαρίνες, να το καλοδεχόμαστε και να τους μεταδίδουμε τη σιγουριά ότι μπορούν να γίνουν ό,τι θέλουν.

Αυτό που βασικά επιδιώκουμε είναι να ονειρεύονται, να επιθυμούν να γίνουν κάτι και να κάνουν πράγματα. Και θάματα. Να μάθουν να περνούν τις ώρες τους ευχάριστα και με τρόπους που θα δίνουν χαρά σ’ αυτούς και τους γύρω τους.

Να μάθουν να χαίρονται τη ζωή και να μπορούν, ανάμεσα στα “σκουπίδια” και τα βάσανα που είναι γεμάτη, να βρίσκουν τον χώρο και τον χρόνο να κάνουν και πράγματα που τους δίνουν προσωπική ικανοποίηση.

| Ανθή Δοξιάδη | Ρίζες και Φτερά • Γράμματα σε γονείς | εκδόσεις Ποταμός |

| Φωτογραφία: Iwona Podlasinska |